လူ႔အခြင္႔အေရး ေၾကၿငာစာတမ္း

၁၉၈၈ မတ္လ (၁၃) ရက္ေန႔မွာ စက္မႈတကၠသိုလ္ေက်ာင္းသား ကိုဖုန္းေမာ္ဟာ ...

၁၉၄၈ခုႏွစ္၊ဒီဇင္ဘာလ ၁၀ရက္ေန႔တြင္ ကမၻာ႔ကုလသမဂၢအဖြဲ႔ညီလာခံ အစည္းအေ၀းၾကီးက လူ႔အခြင္႔အ ေရးေၾကညာစာတမ္းၾကီးကို အတည္ျပဳ၍ေၾကညာလုိက္ရာ ထုိေၾကညာ စာတမ္းၾကီး၏ စာသားသည္ ေနာက္စာမ်က္ႏွာမ်ားတြင္ အျပည္႔အစံုပါရွိသည္။ဤကဲ႔သုိ႔ ရာဇ၀င္တင္မည္႔ ေၾကညာခ်က္ကို ျပဳလုပ္ၿပီး ေနာက္ ဤညီလာခံအစည္းအေ၀းၾကီးကကမၻာ႔ကုလသမဂၢအဖဲြ႔၀င္ ႏိုင္ငံ အားလံုးအား ထိုေၾကညာ စာ တမ္းၾကီး ၏စာသားကိုအမ်ားျပည္ သူတို႔ၾကားသိေစရန္ ေၾကညာပါမည္႔ အေၾကာင္းကို လည္းေကာင္း၊ ထုိ႔ျပင္ႏိုင္ငံမ်ား၊ သို႔တည္း မဟုတ္ နယ္ေျမမ်ား၏ ႏိုင္ငံေရး အဆင္႔အတန္းကုိ လုိက္၍ခဲြျခားျခင္း မျပဳဘဲအဓိကအားျဖင္႔ စာသင္ ေက်ာင္းမ်ား ႏွင္႔ အျခားပညာေရး အဖြဲ႔အစည္းမ်ားတြင္ ထုိေၾကညာ စာတမ္းၾကီးကုိ ျဖန္႔ခ်ိ ေ၀ငွ ေစရန္၊ ျမင္သာေအာင္ျပသထားေစရန္၊ဖတ္ၾကားေစရန္ႏွင္႔ အဓိပၸါယ္ရွင္းလင္း ေဖာ္ျပေစရန္ ေဆာင္ရြက္ပါမည္႔အ ေၾကာင္း ျဖင္႔လည္း ေကာင္း ဆင္႔ဆိုလုိက္သည္။

စကားခ်ီး

လူခပ္သိမ္း၏မ်ိဳး႐ိုး ဂုဏ္သိကၡာႏွင္႔တကြ လူတုိင္းအညီအမွ်ခံစားခြင္႔ရွိသည္႔ အခြင္႔အေရးမ်ားကို အသိအမွတ္ျပဳျခင္းသည္ လူခပ္သိမ္း၏လြတ္လပ္မႈ၊ တရားမွ်တမႈ၊ ၿငိမ္းခ်မ္းမႈတို႔၏ အေျခခံ အုတ္ျမစ္ ျဖစ္ေသာေၾကာင္႔လည္းေကာင္း၊ လူ႔အခြင္႔ေရးမ်ားကိုအေရးမထား မထီေလးစား ျပဳျခင္း သည္ လူခပ္သိမ္း၏ အက်င္႔သိ ကၡာကိုခ်ိဳးေဖာက္ ဖ်က္ဆီးတတ္သည္႔ရက္စက္ ၾကမ္းၾကဳတ္ေသာ အျပဳအမႈမ်ားကို ျဖစ္ေပၚ ေစခဲ႔ေသာေၾကာင္႔လည္းေကာင္း၊ လြတ္လပ္စြာ ဖြင္႔ဟ ေျပာ ဆုိႏုိင္မႈ လြတ္လပ္စြာ သက္၀င္ယံုၾကည္ႏိုင္မႈ၊ ေၾကာက္ရြံ႕ျခင္း၊ခ်ိဳ႕ငဲ႔ျခင္း တို႔မွကင္းလြတ္ စြာ အသက္ေမြးႏိုင္မႈတို႔ကို ခံစားရယူႏိုင္ေစမည္႔ ေလာကတစ္ခု ေပၚေပါက္လာရန္အေရးကုိ လူခပ္သိမ္းတို႔က မိမိတို႔၏ အထက္သန္ဆံုးေသာ လုိလားခ်က္ဆႏၵၾကီးအျဖစ္ျဖင္႔ ေႂကြးေၾကာ္ေၾကညာၿပီးျဖစ္ ေသာေၾကာင္႔လည္းေကာင္း၊ လူခပ္သိမ္းတို႔သည္၊ တရားလက္ လြတ္ ႏွိပ္စက္က လူျပဳမႈ၊အုပ္စိုးမႈႏွင္႔ ဖိစီး ၫွဥ္းပန္းမႈ တို႔ကို ေနာက္ဆံုး မလႊဲသာ မေရွာင္သာ လက္နက္ စြဲကုိင္ကာ ေတာ္လွန္ျခင္း၊ပုန္ကန္ျခင္းမျပဳေစရန္၊လူအခြင္႔ေရးမ်ားကို ဥပေဒျဖင္႔ ထိန္းသိ္မ္းကာကြယ္ ေပးရမည္ျဖစ္ ေသာေၾကာင္႔လည္းေကာင္း၊ ႏိုင္ငံအခ်င္းခ်င္း ခ်စ္ခင္ ရင္းႏွီးစြာ ဆက္ဆံေရးကို ပိုမိုတိုးတက္ေစရန္ ႀကံေဆာင္ရမည္ ျဖစ္ေသာေၾကာင္႔ လည္း ေကာင္း၊ ကမၻာ႔ကုလသမဂၢ အဖြဲ႔၀င္တို႔သည္ မူလလူ႔အခြင္႔ေရးမ်ား ကို လည္းေကာင္း၊လူ၏ ဂုဏ္သိကၡာကို လည္းေကာင္း၊ ေယာက်္ား မိန္းမတို႔၏ တူညီသည္႔ အခြင္႔ အေရး မ်ားကို လည္းေကာင္း၊ေလးစားယံုၾကည္ပါသည္ဟုကုလသမဂၢတြင္ ထပ္မံ၍ အတည္ျပဳ ၿပီးသည္႔ျပင္၊လူ မႈႀကီးပြား တိုးတက္ေရးႏွင္႔တကြ ပုိမုိ လြတ္လပ္ ေကာင္းမြန္ေသာ လူ႔ဘ၀ အဆင္႔အတန္းတို႔ကုိ ျမွင္႔တင္ ရန္ သႏၷိ္ဌာန္ခ်ၿပီး ျဖစ္ေသာေၾကာင္႔ လည္းေကာင္း၊ ကမၻာ႔ကုလသမဂၢအဖြဲ႔၀င္ ႏိုင္ငံတို႔သည္ကုလသ မဂၢအဖြဲ႔ႏွင္႔ပူေပါင္း၍ လူအခြင္႔အေရး မ်ားကို လည္ေကာင္း၊ အေျခခံလြတ္လပ္ခြင္႔အခြင္႔အေရးမ်ားကိုလည္း ေကာင္း၊  ကမၻာ႔ တ၀ွမ္းလံုးတြင္႐ိုေသေလးစားက်င္႔သံုးေစာင္႔စည္း ၾကျခင္းကို အားေပးမည္ဟု ကတိ ျပဳၿပီးျဖစ္ေသာေၾကာင္႔ လည္းေကာင္း၊ထုိေၾကာင္႔အေထြေထြညီလာခံ က အျပည္ျပည္ဆိုင္ရာလူ႔အ ခြင္႔အေရး ေၾကညာစာတမ္းကို လူတိုင္း အဖဲြ႔အစည္းတိုင္းသည္ အစဥ္ ႏွလံုးသြင္းလ်က္ ကမၻာတ၀ွမ္းလံုးတြင္အဆိုပါ အခြင္႔  အေရးမ်ားနွင္႔ လြတ္လပ္ခြင္႔မ်ားကို ႐ိုေသေလးစားၾကေစရန္ ဆံုးမ သြန္သင္ျခင္းျဖင္႔ အားထုတ္ ၾကရမည္ဟုလည္းေကာင္း၊ ကုလသမဂၢအဖြဲ႔၀င္ႏိုင္ငံမ်ားႏွင္႔ ထုိႏိုင္ငံတို႔၏ အာဏာပိုင္အတြင္းရွိ နယ္ပယ္ဆိုင္ရာ တိုင္းသူျပည္သား မ်ားအား အဆုိပါ အခြင္႔အေရးႏွင္႔ လြတ္လပ္ခြင္႔မ်ားကိုက်ယ္က်ယ္ျပန္႔ျပန္႔ ထိေရာက္စြာသိမွတ္ က်င္႔သံုးေစာင္႔ စည္းၾကေစရန္ ျပည္တြင္းျပည္ပဆိုင္ရာ တိုးတက္ေသာေဆာင္ရြက္ ခ်က္မ်ားျဖင္႔အားထုတ္ၾကရမည္ဟုလည္းေကာင္းရည္ရြယ္ၿပီးလွ်င္ လူ႔အခြင္႔အေရး မ်ားဆိုင္ရာ အျပည္ျပည္ ဆိုင္ရာ ေၾကညာစာတမ္းကုိ ႏိုင္ငံခပ္သိမ္း၊ လူခပ္သိမ္းတို႔ တေျပးညီစြာ ေဆာင္ရြက္ ႏိုင္ၾကစိမ္႔ေသာ ငွာ ယခုထုတ္ျပန္ ေၾကညာလိုက္သည္။

အပိုဒ္ ၁

လူတိုင္းသည္ တူညီ လြတ္လပ္ေသာ ဂုဏ္သိကၡာျဖင္႔ လည္းေကာင္း၊ တူညီလြတ္လပ္ေသာ အခြင္႔ အေရး မ်ားျဖင္႔ လည္းေကာင္း၊ ေမြးဖြားလာသူမ်ား ျဖစ္သည္။ ထိုသူတို႕၌ပိုင္းျခား ေ၀ဖန္တတ္ေသာ ဥာဏ္ႏွင္႔က်င္႔ ၀တ္ သိတတ္ေသာ စိတ္တို႔ရွိၾက၍ ထိုသူတို႔သည္ အခ်င္းခ်င္း ေမတၲာထား၍ ဆက္ ဆံက်င္႔ သုံုးသင္႔၏။

အပိုဒ္ ၂

လူတိုင္းသည္ လူ႔အခြင္႔ အေရး ေၾကညာစာတမ္းတြင္ ေဖာ္ျပထားသည္႔ အခြင္႔အေရးအားလံုး၊ လြတ္ လပ္ ခြင္႔ အား လံုးတို႔ကို ပိုင္ဆိုင္ ခံစားခြင္႔ရွိသည္။ လူမ်ိဳးႏြယ္အားျဖင္႔ျဖစ္ေစ၊ အသားအေရာင္ အားျဖင္႔ ျဖစ္ေစ၊ က်ား၊ မ၊ သဘာ၀အားျဖင္႔ျဖစ္ေစ၊ဘာသာစကာားအားျဖင္႔ျဖစ္ေစ၊ကိုးကြယ္သည္႔ဘာသာအားျဖင္႔ျဖစ္ေစ၊ ႏိုင္ငံ ေရး ယူဆခ်က္၊သို႔တည္းမဟုတ္ အျခားယူဆခ်က္အားျဖင္႔ ျဖစ္ေစ၊ ႏိုင္ငံႏွင္႔ဆိုင္ ေသာ၊သို႔တည္းမဟုတ္လူ မႈအ ဆင္႔အ တန္းႏွင္႔ ဆိုင္ေသာ ဇစ္ျမစ္ အားျဖင္႔ျဖစ္ေစ၊ ပစၥည္း ဥစၥာ ဂုဏ္အားျဖင္႔ျဖစ္ေစ၊ မ်ိဳး႐ိုးဇာ တိအား ျဖင္႔ျဖစ္ေစ၊ အျခား အဆင္႔အတန္း အားျဖင္႔ ျဖစ္ေစ ခြဲျခားျခင္းမရွိေစရ။ထို႔ျပင္ လူတစ္ဦး တစ္ေယာက္ ေနထိုင္ ရာႏိုင္ငံ၏ သို႔တည္းမဟုတ္ နယ္ေျမေဒသ၏ ႏိုင္ငံေရးဆိုင္ရာ ျဖစ္ေစ စီရင္ပုိင္ခြင္႔ဆိုင္ရာ ျဖစ္ေစ တိုင္းျပည္ အခ်င္းခ်င္းဆိုင္ရာျဖစ္ေစ၊ အဆင္႔အတန္း တစ္ခုခုကို အေျချပဳ၍ ေသာ္လည္းေကာင္း၊ ေဒသနယ္ ေျမတစ္ ခုသည္ အခ်ဳပ္အျခာ အာဏာပိုင္ လြတ္လပ္သည္႔ နယ္ေျမ၊ သို႔တည္းမဟုတ္ကုလသမဂၢ ထိန္းသိမ္း ေစာင္႔ ေရွာက္ ထားရသည္႔ နယ္ေျမ၊ သိုတည္းမဟုတ္ ကိုယ္ပုိင္အုပ္ခ်ဳပ္ခြင္႔ အာဏာတို႔ တစိတ္တေဒ သေလာက္ သာရရွိသည္႔ နယ္ေျမ စသျဖင္႔ ယင္းသို႔ ေသာ နယ္ေျမမ်ား ျဖစ္သည္ ဟူေသာ အေၾကာင္းကုိ အေထာက္အ  ထား ျပဳ၍ ေသာ္လည္းေကာင္း ခြဲျခားျခင္း လံုး၀ မရွိေစရ။

အပိုဒ္ ၃

လူတိုင္း၌ အသက္ရွင္ရန္လြတ္လပ္မႈခြင္႔ႏွင္႔ လံုၿခံဳစိတ္ခ်ခြင္႔ ရွိသည္။

အပိုဒ္ ၄

မည္သူကိုမွ် ေက်းကြ်န္အျဖစ္၊ သို႔တည္းမဟုတ္ အေစအပါးအျဖစ္၊ ႏိုင္ထက္စီးနင္း ေစခိုင္းျခင္းမျပဳရ၊ လူကို ေက်းကၽြန္သဖြယ္ အဓမၼ ေစခုိင္းျခင္း၊ အေရာင္းအ၀ယ္ ျပဳျခင္းႏွင္႔ ထုိသေဘာသက္ေရာက္ေသာ လုပ္ငန္း ဟူသ မွ်ကို ပိတ္ပင္ တားျမစ္ရမည္။

အပိုဒ္ ၅

မည္သူကိုမွ် ၫွဥ္းပန္း ႏွိပ္စက္ျခင္း၊ သို႔တည္းမဟုတ္ ရက္စက္ၾကမ္းၾကဳတ္စြာ လူမဆန္စြာဂုဏ္ငယ္ေစ ေသာ ဆက္ဆံမႈ မျပဳရ၊ သို႔တည္းမဟုတ္ အျပစ္ဒဏ္ ေပးျခင္းမျပဳရ။

အပိုဒ္ ၆

လူတိုင္းတြင္ ဥပေဒအရာ၌ လူပုဂၢိဳလ္တစ္ဦး အျဖစ္ျဖင္႔ အရာခပ္သိမ္းတြင္ အသိအမွတ္ျပဳျခင္းကုိ ခံယူပိုင္ ခြင္႔ရွိသည္။

အပိုဒ္ ၇

လူအားလံုးတို႔သည္ ဥပေဒအရာ၌ တူညီၾကသည္႔အျပင္၊ ဥပေဒ၏ အကာအကြယ္ကိုျခားနားျခင္း မခံရေစ ဘဲတူညီစြာ ခံစားပုိင္ခြင္႔ရွိသည္။ ဤေၾကညာ စာတမ္းပါ သေဘာတရားမ်ားကို ဖီဆန္၍ ခြဲျခားျခင္း မွလည္းေကာင္း၊ ထုိသို႔ခြဲျခားျခင္းကုိ လႈံ႕ေဆာ္ျခင္းမွလည္းေကာင္း၊ ကင္းလြတ္ေစရန္ အကာအ ကြယ္ကို တူညီစြာခံစားပိုင္ခြင္႔ ရွိသည္။

အပိုဒ္ ၈

ဖြဲ႔စည္းပံု အေျခခံဥပေဒက ေသာ္လည္းေကာင္း အျခား ဥပေဒက ေသာ္လည္းေကာင္းလူတိုင္းအ တြက္ ေပး ထားသည္႔ အေျခခံ အခြင္႔အေရး မ်ားသည္ ခ်ိဳးေဖာက္ ဖ်က္ဆီးျခင္းခံခဲ႔ရလွ်င္ ထုိသုိ႔ ခ်ိဳးေဖာက္ဖ်က္ဆီး ေသာ ျပဳလုပ္မႈေၾကာင္႔ ျဖစ္ေပၚလာေသာနစ္နာခ်က္ အတြက္ ထိုသူသည္ ႏိုင္ငံဆိုင္ရာ အာဏာပုိင္တရားရံုးတြင္ ထိေရာက္စြာသက္သာခြင့္ ရွိႏိုင္ေစရမည္။

အပိုဒ္ ၉

မည္သူမွ် ဥပေဒအရ မဟုတ္ေသာ ဖမ္းဆီးျခင္းကုိ ျဖစ္ေစ၊ ခ်ဳပ္ေႏွာင္ျခင္းကုိ ျဖစ္ေစ၊ျပည္နွင္ျခင္းကိုျဖစ္ ေစမ ခ ံေစရ။

အပိုဒ္ ၁၀

အခြင္႔အေရးမ်ားႏွင္႔ တာ၀န္ ၀တၲရားမ်ားကို အဆံုးအျဖတ္ခံရာတြင္ လည္းေကာင္း၊ ျပစ္မႈေၾကာင္႔ တရားစြဲ ဆိုစီရင္ ဆံုးျဖတ္ခံရာတြင္ လည္းေကာင္း၊ လူတိုင္းသည္ လြတ္လပ္၍ဘက္မလိုက္ေသာ တရားရံုးေတာ္ ၏လူ အမ်ား ေရွ႕ေမွာက္တြင္ မွ်တစြာ ၾကားနာစစ္ေဆးျခင္းကို တူညီစြာ ခံစား ပိုင္ခြင္႔ရွိသည္။

အပိုဒ္ ၁၁

(၁) လူအမ်ား ေရွ႕ေမွာက္၌ ဥပေဒအတိုင္း စစ္ေဆး၍ ျပစ္မႈက်ဴးလြန္သည္ဟု ထင္ရွားစီရင္ျခင္းခံရ သည္႔အ ခ်ိန္အထိ ျပစ္မႈႏွင္႔ တရားစြဲဆုိျခင္း ခံရသူတိုင္းသည္ အျပစ္မဲ႔သူဟူ၍ယူဆ ျခင္းခံထိုက္သည္႔ အခြင္႔အေရးရွိ သည္။ ထိုအမႈကို ၾကားနာစစ္ေဆးရာ၀ယ္ စြပ္စြဲခံရသည္႔ ျပစ္မႈအတြက္ ခုခံေခ်ပႏိုင္ရန္ လုိအပ္ ေသာအခြင္႔ အေရး မ်ားကုိ ထိုသူအား ေပးၿပီးျဖစ္ေစရမည္။

(၂) လူတစ္ဦးတစ္ေယာက္အား ႏိုင္ငံဥပေဒအရျဖစ္ေစ၊ အျပည္ျပည္ဆိုင္ရာ ဥပေဒအရျဖစ္ေစ၊ ျပစ္မႈမ ေျမာက္ ေသာ လုပ္ရပ္ သို႔မဟုတ္ ပ်က္ကြက္မႈအရ ဆြဲဆိုျပစ္ေပးျခင္း မျပဳရ။ထို႔အျပင္ ျပစ္မႈက်ဴး လြန္စဥ္အခါ ကထိုက္သင္႔ေစႏိုင္ေသာ အျပစ္ဒဏ္ထက္ပိုမိုၾကီးေလးေသာအျပစ္ဒဏ္ကုိ ထုိက္သင္႔ ျခင္း မရွိေစရ။

အပိုဒ္ ၁၂

မည္သူမွ် မိမိသေဘာအတိုင္း ေအးခ်မ္းလြတ္လပ္စြာ ေနထိုင္ျခင္းကို ေသာ္လည္းေကာင္း၊မိမိ၏ မိသားစုကို ေသာ္လည္းေကာင္း၊မိမိ၏ေနအိမ္အသုိက္အ၀န္းကိုေသာ္လည္းေကာင္း၊စာေပးစာယူကိုေသာ္လည္းေကာင္း၊

ဥပေဒအရ မဟုတ္ေသာ ၀င္ေရာက္ စြက္ဖက္ျခင္း မခံေစရ။ ထို႔ျပင္ မိမိ၏ဂုဏ္သိကၡာ ကိုလည္း အထက္ ပါအတိုင္း ပုတ္ခတ္ျခင္း မခံေစရ။ လူတိုင္းတြင္ ထိုသို႔ ၀င္ေရာက္စြက္ဖက္ျခင္းမွ ေသာ္လည္းေကာင္း ပုတ္ ခတ္ျခင္းမွ ေသာ္လည္းေကာင္းဥပေဒအရ ကာကြယ္ ပိုင္ခြင္႔ရွိသည္။

အပိုဒ္ ၁၃

(၁) လူတိုင္းတြင္ မိမိ၏ႏိုင္ငံ နယ္နိမိတ္ အတြင္း၌ လြတ္လပ္စြာ သြားလာ ေရႊ႕ေျပာင္း ႏိုင္ခြင္႔ေနထိုင ္ခြင္႔ရွိ သည္။

(၂) လူတိုင္းတြင္ မိမိေနထိုင္ရာ တိုင္းျပည္မွ လည္းေကာင္း၊ အျခားတိုင္းျပည္မွလည္းေကာင္းထြက္ ခြာသြားပိုင္ခြင္႔ရွိသည္႔အျပင္၊မိမိ၏ တိုင္းျပည္သို႔ ျပန္လာ ပိုင္ခြင္႔လည္းရွိသည္။

အပိုဒ္ ၁၄

(၁) လူတိုင္းသည္ ညွဥ္းပန္း ႏွိပ္စက္ ခံေနရျခင္းမွ လြတ္ကင္းရန္ အျခားတိုင္းျပည္ မ်ား၌ေအးခ်မ္းစြာ ခုိလံႈ ေနႏိုင္ခြင္႔ရွိသည္။

(၂) ႏိုင္ငံေရးႏွင္႔ မပတ္သက္သည္႔ ျပစ္မႈမ်ားမွ ေသာ္လည္းေကာင္း၊ ကုလသမဂၢ၏ ရည္ရြက္ခ်က္ႏွင္႔ သေဘာ

တရား မႈမ်ားကို ဖီဆန္ေသာ အမႈမ်ားမွ ေသာ္လညး္ေကာင္း၊ အမွန္ ေပၚေပါက္လာေသာ ျပစ္မႈေၾကာင္႔ တရားစြဲဆိုျခင္း ခံရသည္႔ အမႈအခင္းမ်ားတြင္ အထက္ပါ အခြင္႔အေရးကိုအသံုးမျပဳႏိုင္ေစရ။

အပိုဒ္ ၁၅

(၁) လူတိုင္းသည္၊ ႏိုင္ငံ တစ္ႏိုင္ငံ၏ ႏိုင္ငံသားအျဖစ္ ခံယူခြင္႔ရွိသည္။

(၂) ဥပေဒအရ မဟုတ္လွ်င္ မည္သူမွ် မိမိ၏ ႏိုင္ငံသားအျဖစ္ကို စြန္႔လႊတ္ျခင္း မခံေစရ၊ ႏိုင္ငံ သားအျဖစ္ေျပာင္း လဲႏိုင္ေသာအခြင္႔အေရးကို လည္း ျငင္းပယ္ျခင္း မခံေစရ။

အပိုဒ္ ၁၆

(၁) အရြယ္ေရာက္ ၿပီးေသာ ေယာက်္ား ႏွင္႔ မိန္းမတုိ႔တြင္ လူမ်ိဳးကို ေသာ္လည္းေကာင္း၊ႏိုင္ငံသား အျဖစ္ကုိ

ေသာ္လည္းေကာင္း ကိုးကြယ္သည္႔ ဘာသာကို ေသာ္လည္းေကာင္း၊အေၾကာင္းျပဳ၍ ခ်ဳပ္ခ်ယ္ ကန္႔သတ္ျခင္း မရွိဘဲ၊ ထိမ္းျမားႏိုင္ခြင္႕ ႏွင္႔ မိသားစုထူေထာင္ႏိုင္ခြင္႔ရွိသည္။ အဆိုပါ ေယာက်္ားႏွင္႔ မိန္းမ တို႔သည္လင္မယားအျဖစ္ ေပါင္းသင္းေနစဥ္အခ်ိန္ အတြင္း၌ ေသာ္လည္းေကာင္း၊ အိမ္ေထာင္ကုိ ဖ်က္သိမ္း၍ကြာရွင္းၾကသည္႔ အခါ၌လည္းေကာင္း၊ လက္ထပ္ ေပါင္းသင္း အိမ္ေထာင္ျပဳျခင္းႏွင္႔ စပ္လ်ဥ္း ေသာတူညီသည္႔အခြင္႔အေရးမ်ားကို ရရွိထိုက္သည္။

(၂) သတို႔သား ႏွင္႔ သတို႔သမီး ႏွစ္ဦးႏွစ္ဘက္၏ လြတ္လပ္ေသာ သေဘာဆႏၵရွိမွသာလွ်င္ထိမ္းျမားျခင္းကို

ျပဳရမည္။

(၃) မိသားစု တစ္ခုသည္ လူ႔အဖြဲ႔အစည္း၏ သဘာ၀က်ေသာ အေျခခံအဖြဲ႔တစ္ရပ္ျဖစ္သည္၊ထိုမိသားစု သည္ လူ႔ အဖြဲ႔အစည္းႏွင္႔ အစိုးရတို႔၏ ကာကြယ္ေစာင္႔ေရွာက္ျခင္းကို ခံယူခြင္႔ရွိသည္။

အပိုဒ္ ၁၇

လူတိုင္းတြင္ မိမိတစ္ဦး ခ်င္းေသာ္လည္းေကာင္း ၊ အျခားသူမ်ားႏွင္႔ ဖက္စပ္၍ ေသာ္လည္းေကာင္း၊ ပစၥည္း

ဥစၥာ တို႔ကို ပိုင္ဆိုင္ရန္ အခြင္႔အေရးရိွရမည္။ ဥပေဒအရ မဟုတ္လွ်င္၊ မည္သူမွ် မိမိ၏ပစၥည္း ဥစၥာပိုင္ဆိုင္

ခြင္႔ကို စြန္႔လႊတ္ျခင္း မခံေစရ။

အပိုဒ္ ၁၈

လူတိုင္းတြင္ လြတ္လပ္စြာ ေတြးေခၚ ႀကံဆႏိုင္ခြင္႔၊ လြတ္လပ္စြာ ခံယူရပ္တည္ႏိုင္ခြင္႔ ႏွင္႔လြတ္လပ္စြာ သက္

၀င္ ကိုးကြယ္ႏိုင္ခြင္႔ရွိသည္။ အဆိုပါ အခြင္႔အေရးမ်ား၌ မိမိကိုးကြယ္သည္႔ဘာသာကို သို႔တည္းမဟုတ္ သက္

 ၀င္ယံုၾကည္ခ်က္ကုိ လြတ္လပ္စြာ ေျပာင္းလဲႏိုင္ခြင္႔ ပါ၀င္သည္႔အျပင္ မိမိတစ္ေယာက္ ခ်င္းျဖစ္ေစ၊ အျခား

သူမ်ားႏွင္႔ စုေပါင္း၍ျဖစ္ေစ၊ ျပည္သူအမ်ားေရွ႕ေမွာက္တြင္ ေသာ္လည္းေကာင္း၊ ေရွ႕ေမွာက္တြင္ မဟုတ္ဘဲ

ေသာ္လည္းေကာင္း၊ မိမိကုိးကြယ္ေသာ ဘာသာကုိ သို႔တည္းမဟုတ္ သက္၀င္ယံုၾကည္ခ်က္ကိုလြတ္ လပ္စြာ

သင္ျပႏိုင္ခြင္႔၊ က်င္႔သံုးႏိုင္ခြင္႔၊ ၀တ္ျပဳကိုးကြယ္ႏိုင္ခြင္႔ႏွင္႔ ေဆာက္ တည္  ႏိုင္ခြင္႔တို႔လည္းပါ၀င္သည္။

အပိုဒ္ ၁၉

လူတိုင္းတြင္ လြတ္လပ္စြာ ထင္ျမင္ ယူဆႏိုင္ခြင္႔ႏွင္႔ လြတ္လပ္စြာ ဖြင္႔ဟ ေဖာ္ျပႏိုင္ခြင္႔ရွိသည္။ အဆိုပါ အခြင္႔အေရးမ်ား၌ အေနွာင္႔ အယွက္မရွိဘဲ လြတ္လပ္စြာ ထင္ျမင္ယူဆႏိုင္ခြင္႔ ပါ၀င္ သည္႔အျပင္၊ ႏိုင္ငံနယ္နိမိတ္မ်ားကို ေထာက္ထားရန္ မလိုဘဲသတင္းအေၾကာင္းအရာႏွင္႔ သေဘာတရားမ်ားကို တနည္းနည္း  ျဖင္႔

လြတ္လပ္စြာရွာယူဆည္းပူးႏိုင္ခြင္႔၊ လက္ခံႏိုင္ခြင္႔ႏွင္႔ ေ၀ငွ ျဖန္႔ခ်ီခြင္႔တို႔လည္း ပါ၀င္သည္။

အပိုဒ္ ၂၀

(၁) လူတိုင္းတြင္ လြတ္လပ္ ေအးခ်မ္းစြာ စုေ၀းႏိုင္ခြင္႔ ႏွင္႔ ဖြဲ႔စည္းႏိုင္ခြင္႔ တို႔ ရွိသည္။

(၂) မည္သူကိုမွ် အဖြဲ႕အစည္းတစ္ခုသို႔ ၀င္ေစရန္ အတင္းအက်ပ္မျပဳရ။

အပိုဒ္ ၂၁

(၁) လူတိုင္းတြင္ မိမိႏိုင္ငံ၏ အုပ္ခ်ဳပ္ေရး၌ ကုိယ္တိုင္ျဖစ္ေစ၊ လြတ္လပ္စြာ ေရြးခ်ယ္လုိက္သည္႔ ကိုယ္စား

လွယ္ မ်ားမွ တစ္ဆင္႔ျဖစ္ေစ ပါ၀င္ ေဆာင္ရြက္ႏိုင္ခြင္႔ ရွိသည္။

(၂) လူတိုင္းတြင္ မိမိ၏ႏိုင္ငံရွိ ျပည္သူ႔ ၀န္ထမ္းအဖဲြ႔၌ ၀င္ေရာက္ႏိုင္ရန္ တူညီသည္႔အခြင္႔ အေရးရွိသည္။

(၃) ျပည္သူျပည္သားတို႔၏ ဆႏၵသည္ အုပ္ခ်ဳပ္ အာဏာ၏ အေျခခံျဖစ္ရမည္၊ အဆိုပါဆႏၵကို အခ်ိန္ကာလ

ပိုင္းျခားလ်က္ စစ္မွန္ေသာေရြးေကာက္ပြဲမ်ားျဖင္႔ ထင္ရွားေစရမည္။ေရြးေကာက္ ပြဲမ်ားတြင္ လည္း လူတိုင္း

အညီအမွ် ဆႏၵမဲ ေပးႏိုင္ခြင္႔ ရွိရမည္႔အျပင္ ၊ ထုိေရြးေကာက္ပြဲမ်ားကို လ့ွ်ိဳ၀ွက္ မဲေပး စနစ္ျဖင္႔ ျဖစ္ေစ၊ အ

လားတူ လြတ္လပ္ေသာ မဲေပးစနစ္ ျဖင္႔ျဖစ္ေစ၊ က်င္းပရမည္။

အပိုဒ္ ၂၂

လူတိုင္းတြင္ လူ႔အဖြဲ႕အစည္း၏ အဖြဲ႔၀င္တစ္ဦးအေနႏွင္႔ လူမႈေရးလံုျခံဳခြင္႔ရယူပိုင္႔ခြင္႔ရွိသည္႔ အျပင္ႏိုင္ငံေရး

ၾကိဳးပမ္းမႈျဖင္႔ျဖစ္ေစ၊ႏိုင္ငံတကာပူေပါင္းေဆာင္ရြက္မႈျဖင္႔ျဖစ္ေစ၊ႏိုင္ငံအသီးသီး၏ဖြဲ႔စည္းပံုႏွင္႔လည္းေကာင္း၊

သယံဇာတ အင္အားႏွင္႔လည္းေကာင္းထုိလူ၏ ဂုဏ္သိကၡာႏွင္႔ စရုိက္လကၡဏာ လြတ္လပ္စြာ တိုးတက္ျမင္႔

မားေရးအတြက္မရွိမျဖစ္လုိအပ္ေသာ စီးပြားေရး၊လူမႈေရးႏွင္႔ ယဥ္ေက်းမႈ အခြင္႔အေရးမ်ားကို သံုးစြဲပိုင္ခြင္႔ရွိ

သည္။

အပိုဒ္ ၂၃

(၁)လူတိုင္းတြင္အလုပ္လုပ္ရန္လည္းေကာင္း၊ မိမိႏွစ္သက္ရာ အသက္ေမြးမႈ အလုပ္အကိုင္ကုိ လြတ္လပ္ စြာ

ေရြး ခ်ယ္ရန္ လည္းေကာင္း၊ တရားမွ်တ၍ လုပ္ေပ်ာ္ေသာ အလုပ္ခြင္၏ အေျခအ ေနကို ရရွိရန္ လည္းေကာင္း၊  အလုပ္လက္မဲ႔ ျဖစ္ရျခင္းမွ အကာအကြယ္ရရွိရန္ လည္းေကာင္း အခြင္႔အေရးရွိသည္။

(၂) လူတိုင္းတြင္ ခြဲျခားျခင္းမခံရေစဘဲ၊ တူညီေသာ အလုပ္အတြက္ တူညီေသာ အခေၾကးေငြ႐ိုင္ခြင္႔ရွိသည္။

(၃) အလုပ္လုပ္ကိုင္သည္႔ လူတိုင္းတြင္၊ မိမိႏွင္႔ မိမိ၏ မိသားစုအတြက္ လူ႔ဂုဏ္သိကၡာ ႏွင္႔ညီေအာင္ ေနထိုင္စားေသာက္ႏိုင္ရန္၊ စိတ္ခ်ေလာက္သည္႔ျပင္၊ တရား မွ်တ၍ လုပ္ေပ်ာ္သည္႔လစာေၾကးေငြ ရပုိင္ခြင္႔ရွိသည္။ လိုအပ္ခဲ႔လွ်င္အျခား နည္းလမ္းမ်ားမွ လူမႈေရး အေထာက္အပံ့ကိုလည္း ထပ္မံ၍ ႐ိုင္ခြင္႔ ရိွသည္။

(၄) လူတိုင္း တြင္ မိမိအက်ိဳး ခံစားခြင္႔ကို ကာကြယ္ရန္အလုပ္သမား အစည္းအရံုးမ်ား ဖြဲ႔စည္းခြင္႔ ၊ ပါ၀င္ေဆာင္ရြက္ခြင္႔ ရွိသည္။

အပိုဒ္ ၂၄

လူတိုင္းတြင္ သင္႔ျမတ္ေလ်ာ္ကန္စြာ ကန္႔သတ္ထားသည္႔ အလုပ္လုပ္ခ်ိန္ အျပင္၊ လစာႏွင္႔တကြ အခါကာလ

 အားေလ်ာ္စြာ သတ္မွတ္ ထားသည္႔ အလုပ္ အားလပ္ရက္မ်ားပါ၀င္သည္႔ အနားယူခြင္႔ႏွင္႔ အားလပ္ခြင္႔ ခံ စား ပိုင္ခြင္႔ ရွိသည္။

အပိုဒ္ ၂၅

(၁) လူတိုင္းတြင္ မိမိႏွင္႔တကြ မိမိ၏ မိသားစု က်န္းမာေရးႏွင္႔တကြ ကိုယ္စိတ္ႏွစ္ျဖာ ေအးခ်မ္းစြာ ေနထိုင္

 ႏိုင္ေရး အတြက္ အစာအဟာရ၊ အ၀တ္အထည္ ေနအိမ္၊ ေဆး၀ါး အကူအညီႏွင္႔ လုိအပ္သည္႔ လူမႈအ ေထာက္ အပံ႔မ်ား ပါ၀င္ေသာ သင္႔ေတာ္ ေလွ်ာက္ပတ္သည္႔ လူမႈအဆင္႔အတန္းကို ရယူခံစားခြင္႔ ရွိသည္။

ထို႔ျပင္ အလုပ္လက္မဲ႔ျဖစ္ေသာ အခါ၌ ေသာ္လည္းေကာင္း၊ မက်န္းမမာ ျဖစ္ေသာ အခါ၌ ေသာ္လည္းေကာင္း၊ ကိုယ္အဂၤါ မစြမ္း မသန္ျဖစ္ေသာအခါ၌ ေသာ္လည္းေကာင္း၊ မုဆုိးမျဖစ္ေသာ္အခါ၌ ေသာ္လည္း ေကာင္း၊ အသက္အရြယ္အိုမင္းေသာ အခါ၌ ေသာ္လည္းေကာင္း၊ မိမိကိုယ္တိုင္က မတတ္ႏိုင္ေသာအ ေၾကာင္းေၾကာင္႔ ၀မ္းစာရွာမွီးႏိုင္ေသာ နည္းလမ္း မရွိေသာ အခါ၌ ေသာ္လည္းေကာင္း၊ ေနထိုင္စားေသာက္  ေရးအတြက္ လံၿုခံဳစိတ္ခ်ရမႈ အခြင္႔အေရးရွိသည္။

(၂) သားသည္ မိခင္မ်ားႏွင္႔ ကေလးမ်ားသည္ အထူးေစာင္႔ေရွာက္ျခင္းႏွင္႔ အကူအညီေပးျခင္းကို ရခြင္႔ ရွိ

 သည္။ ဥပေဒအရ ထိမ္းျမားျခင္းျဖင္႔ျဖစ္ေစ အျခား နည္းျဖင္႔ ျဖစ္ေစ ေမြးဖြားေသာ ကေလးအားလံုး သည္

တူညီေသာ လူမႈ ကာကြယ္ ေစာင္႔ေရွာက္ေရးကို ရယူခံစားၾကရမည္။

အပိုဒ္ ၂၆

(၁) လူတိုင္းသည္ ပညာသင္ ယူႏိုင္ခြင္႔ရွိသည္၊ အနည္းဆံုးမူလတန္းႏွင္႔ အေျခခံ အဆင္႔အတန္းမ်ားတြင္ပညာ သင္ၾကားေရးသည္ အခမဲ႔ျဖစ္ရမည္။ မူလတန္းပညာသည္ မသင္မေနရ ပညာ ျဖစ္ရမည္။ စက္မႈ လက္မႈပညာႏွင္႔ အသက္ေမြးမႈ ပညာမ်ားကို ေယဘူယ်အားျဖင္႔ သင္ၾကားရယူ ႏိုင္ေစရမည္။ ထို႔ျပင္အထက္တန္းပညာအတြက္ အရည္အခ်င္းကိုအေျခခံျပဳ၍ တူညီေသာ အခြင္႔အေရး ရရွိေစရမည္။

(၂) ပညာသင္ၾကားေရးကို လူသားတို႔၏ စ႐ိုက္လကၡဏာအျပည္႔အ၀တိုးတက္မႈ အျပင္၊လူ႔အခြင္႔အေရးႏွင္႔အေျခခံလြတ္လပ္ခြင္႔ ႐ိုေသ ေလးစားမႈ တို႔ကို ရွင္သန္ဖြံ႔ျဖိဳးလာေစရန္ရည္ရြယ္၍ သင္ၾကား ေစရမည္။ပညာသင္ၾကားေရးသည္ႏိုင္ငံ အားလံုး တို႔တြင္ လည္းေကာင္း၊ လူမ်ိဳးစုမ်ား တြင္လည္းေကာင္း၊ ဘာသာေရးအသင္းအဖြဲ႔မ်ားတြင္ လည္းေကာင္း၊အခ်င္းခ်င္းနားလည္မႈ၊ သည္းခံ မႈႏွင္႔ခင္မင္ရင္းႏွီးမႈတို႔ကုိ အားေပး ရမည္။ ထို႔ျပင္ ၿငိမ္းခ်မ္းေရး တည္တံ႔ေအာင္ ေဆာင္ရြက္ရန္ အလို႔ငွါ၊ ကုလသမဂၢ၏ ေဆာင္ရြက္မႈမ်ား ကိုလည္းျဖစ္ေျမာက္ ေအာင္ အားေပးရမည္။

(၃) မိဘတို႔တြင္၊ မိမိတို႔၏ ကေလးမ်ား သင္ယူရမည့္ပညာ အမိ်ဳးအစားကုိ ေရြးခ်ယ္ႏိုင္ေသာ လက္ဦး အခြင္႔ အေရးရွိသည္။

အပိုဒ္ ၂၇

(၁) လူတိုင္းတြင္ သက္ဆိုင္ရာ ယဥ္ေက်းမႈ ေလာက၌ လြတ္လပ္စြာ ပါ၀င္ေဆာင္ ရြက္ႏိုင္ခြင္႔ သုခုမပညာရပ္ မ်ားကိုလြတ္လပ္စြာလိုက္စား ေမြ႔ေလ်ာ္ႏိုင္ခြင္႔၊ သိပံၸ ပညာထြန္းကားေရး လုပ္ငန္းမ်ားတြင္ လြတ္လပ္စြာ ၀င္ေရာက္ လုပ္ကိုင္ ႏိုင္ခြင္႔ႏွင္႔ ထုိပညာ၏အက်ိဳး အာနိသင္မ်ားကို လြတ္လပ္စြာ ခံစားသံုးစြဲႏိုင္ခြင္႔ ရွိသည္။

(၂) လူတိုင္းတြင္ သိပံၸမွ ျဖစ္ေစ၊ စာေပမွျဖစ္ေစ၊ သုခုမပညာမွ ျဖစ္ေစ၊ မိမိကိုယ္ပိုင္ဥာဏ္ျဖင္႔ႀကံစည္ ဖန္းတီး

မႈ မွျဖစ္ထြန္းလာသည္႔ ဂုဏ္ႏွင္႔ ေငြေၾကး အက်ိဳးအျမတ္မ်ားကိုခံစားရယူႏိုင္ရန္ အခြင္႔အေရး အတြက္ ကာ

ကြယ္မႈကို ရရွိရန္ အခြင္႔အေရး ရွိသည္။

အပိုဒ္ ၂၈

လူတိုင္းသည္ ဤေၾကညာ စာတမ္းတြင္ ေဖာ္ျပထားသည္႔ အခြင္႔အေရးမ်ား ႏွင္႔ လြတ္လပ္ခြင္႔မ်ားကို အျပည္႔အစံု ရယူႏိုင္ေသာ လူမႈ ဆက္ဆံေရး အေျခအေနႏွင္႔ အျပည္ျပည္ဆိုင္ရာ ဆက္ဆံေရး အေျခအေနတို႔၏အက်ိဳးေက်းဇူးကို ခံစားႏိုင္ခြင္႔ ရွိသည္။

အပိုဒ္ ၂၉

(၁) မိမိ၏စ႐ိုက္လကၡဏာ လြတ္လပ္စြာ ဖြ႔ံၿဖိဳး တိုးတက္ႏိုင္သည္႔ တစ္ခုတည္းေသာလူ႔အသိုက္အ၀န္းအတြက္ လူတိုင္း၌ တာ၀န္ ရွိသည္။

(၂) မိမိ၏ အခြင္႔အေရးမ်ားႏွင္႔ လြတ္လပ္ ခြင္႔မ်ားကို သံုးစြဲရာတြင္ လူတိုင္းသည္၊အျခားသူမ်ား၏ အခြင္႔ အ

ေရး မ်ားႏွင္႔လြတ္လပ္ခြင္႔မ်ားကိုအသိအမွတ္ျပဳ၍ ႐ိုေသေလးစားေစရန္အလို႔ငွာ လည္းေကာင္း၊ ဒီမိုကေရ

စီက်င္႔သံုးေသာလူ႔အဖြဲ႔အစည္းတြင္ကုိယ္က်င္႔တရားအျပင္၊ ရပ္ရြာေအးခ်မ္းသာယာေရးႏွင္႔ ျပည္သူ႔ အက်ိဳး

စီးပြား ျဖစ္ထြန္းေရးတို႔ အတြက္၊ တရားမွ်တစြာက်င္႔ ေဆာင္ရန္ အလို႔ငွာ လည္းေကာင္း၊ ဥပေဒကျပ ဌာန္း

ထားသည္႔ ခ်ဳပ္ခ်ယ္မႈမ်ားျဖင္႔သာ ကန္႔သတ္ျခင္းခံရမည္။

(၃) အဆိုပါ အခြင္႔အေရးမ်ားႏွင္႔ လြတ္လပ္ ခြင္႔မ်ားကို မည္သည္႔ အမႈကိစၥတြင္မွ်ကုလသမဂၢ၏ ရည္ရြယ္ခ်က္မ်ားႏွင္႔လည္းေကာင္း၊ အေျခခံမူမ်ားႏွင္႔ လညး္ေကာင္းဆန္႔က်င္၍ မသံုးစြဲရ။

အပိုဒ္ ၃၀

ဤေၾကညာစာတမ္းပါ အခြင္႔အေရးႏွင္႔တကြ လြတ္လပ္ခြင္႔မ်ား ပ်က္စီးရာပ်က္စီးေၾကာင္းတို႔ကိုရည္ရြယ္ ၍၊ႏိုင္ ငံတစ္ႏိုင္ငံ အတြက္ ျဖစ္ေစ၊ လူတစ္စုအတြက္ ျဖစ္ေစ၊ လူတစ္ဦးတစ္ေယာက္ အတြက္ ျဖစ္ေစ ပါ၀င္ေဆာင္ ရြက္ရန္ အခြင္႔ရွိသည္ဟု ေသာ္လည္းေကာင္း၊ကိုယ္တိုင္ေဆာင္ရြက္ရန္ အခြင္႔ရွိသည္ ဟုေသာ္ လည္းေကာင္းအဓိပၸါယ္ ပိုင္းျခားေကာက္ယူျခင္း မရွိေစရ။